Gan nhiễm mỡ nguy hiểm như thế nào? Nguyên nhân và triệu chứng bệnh lý
Gan nhiễm mỡ là một trong những bệnh lý về gan phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt trong xã hội hiện đại với thói quen ăn uống thiếu lành mạnh, ít vận động. Mặc dù ở giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ có thể không gây ra triệu chứng rõ rệt, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.
Gan nhiễm mỡ xảy ra khi lượng mỡ tích tụ trong gan vượt quá 5% trọng lượng của gan. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó phổ biến nhất bao gồm:
● Chế độ ăn uống không khoa học
Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa chất béo bão hòa, dầu mỡ, đồ ngọt và thức uống có cồn là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến gan nhiễm mỡ. Gan có nhiệm vụ chuyển hóa các chất dinh dưỡng, nhưng khi phải làm việc quá sức để xử lý lượng chất béo lớn, mỡ sẽ tích tụ lại trong gan.
● Lối sống ít vận động
Lối sống ít vận động, ngồi nhiều và không tập thể dục thường xuyên khiến cơ thể không tiêu hao được lượng calo dư thừa, dẫn đến béo phì và rối loạn chuyển hóa – hai yếu tố nguy cơ chính của gan nhiễm mỡ.
● Béo phì và thừa cân
Khoảng 75% người béo phì có biểu hiện gan nhiễm mỡ. Khi cơ thể chứa quá nhiều mỡ, gan cũng là một trong những cơ quan đầu tiên bị ảnh hưởng.
● Bệnh tiểu đường và rối loạn lipid máu
Người mắc bệnh tiểu đường type 2, đề kháng insulin hoặc mỡ máu cao có nguy cơ cao bị gan nhiễm mỡ do sự rối loạn chuyển hóa chất béo trong cơ thể.
● Lạm dụng rượu bia
Rượu là nguyên nhân phổ biến của gan nhiễm mỡ do rượu. Việc uống rượu thường xuyên và kéo dài gây tổn thương tế bào gan và tích tụ mỡ trong gan.
● Một số nguyên nhân khác
Dùng thuốc dài ngày như corticosteroid, tetracycline, hoặc các thuốc điều trị ung thư, suy dinh dưỡng, giảm cân quá nhanh… cũng có thể gây gan nhiễm mỡ.
Gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, vì vậy nhiều người bệnh chỉ phát hiện tình trạng này khi đi kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc siêu âm gan.
Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, một số triệu chứng có thể xuất hiện như:
• Cảm giác mệt mỏi, uể oải kéo dài
• Đau tức nhẹ ở vùng hạ sườn phải (vị trí của gan)
• Chán ăn, buồn nôn hoặc đầy bụng sau ăn
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Vàng da, vàng mắt (khi bệnh đã trở nặng)
Ngoài ra, người bệnh có thể kèm theo các dấu hiệu liên quan đến rối loạn chuyển hóa như huyết áp cao, tăng đường huyết, mỡ máu cao…
Gan nhiễm mỡ nếu không được kiểm soát kịp thời có thể tiến triển thành nhiều biến chứng nghiêm trọng:
● Viêm gan do mỡ (NASH)
Đây là giai đoạn gan bắt đầu bị tổn thương do viêm. Tình trạng này có thể không gây triệu chứng cụ thể nhưng âm thầm gây tổn thương tế bào gan.
● Xơ gan
Khi tình trạng viêm gan kéo dài, mô gan sẽ bị xơ hóa – thay thế tế bào gan khỏe mạnh bằng mô sẹo. Xơ gan ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan và rất khó hồi phục.
● Suy gan
Đây là biến chứng cuối cùng và nặng nề nhất. Khi gan không còn khả năng thực hiện chức năng giải độc, sản xuất protein và chuyển hóa dưỡng chất, người bệnh sẽ rơi vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
● Ung thư gan
Gan nhiễm mỡ kéo dài có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan, đặc biệt ở những người có tiền sử viêm gan siêu vi hoặc uống rượu kéo dài.
Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, việc điều trị bệnh dựa trên nguyên tắc kiểm soát nguyên nhân và cải thiện lối sống để giảm mỡ trong gan. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến:
● Thay đổi chế độ ăn uống
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám
• Hạn chế thực phẩm nhiều đường, chất béo bão hòa, đồ chiên rán
• Tăng cường các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như trà xanh, nghệ, tỏi…
● Giảm cân hợp lý
Với người thừa cân, việc giảm 5–10% trọng lượng cơ thể có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, cần giảm cân từ từ, tránh nhịn ăn hoặc giảm cân quá nhanh vì có thể làm tình trạng gan xấu hơn.
● Tập thể dục đều đặn
Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần giúp cải thiện khả năng chuyển hóa, giảm mỡ máu và giảm tích tụ mỡ trong gan.
● Kiểm soát các bệnh lý liên quan
Điều trị hiệu quả bệnh tiểu đường, mỡ máu cao, cao huyết áp nếu có. Việc này không chỉ giúp kiểm soát gan nhiễm mỡ mà còn ngăn ngừa các biến chứng tim mạch khác.
● Hạn chế rượu bia và thuốc không cần thiết
Người bị gan nhiễm mỡ nên tuyệt đối tránh rượu, bia và không tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
● Theo dõi và tái khám định kỳ
Việc kiểm tra chức năng gan và siêu âm định kỳ giúp theo dõi tiến triển bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời.
Gan nhiễm mỡ là bệnh lý thường gặp và hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và có lối sống lành mạnh. Đừng chủ quan nếu bạn cảm thấy cơ thể mệt mỏi kéo dài, ăn uống kém, hoặc đang có các yếu tố nguy cơ như thừa cân, tiểu đường, uống nhiều rượu bia…
Việc thăm khám định kỳ, điều chỉnh chế độ ăn uống, tập luyện và kiểm soát bệnh nền là chìa khóa để bảo vệ lá gan khỏe mạnh – cơ quan thầm lặng nhưng vô cùng quan trọng của cơ thể.
………………………………………………….
BỆNH VIỆN ĐA KHOA TTH VINH
Số 105 Lý Thường Kiệt, TP Vinh, Nghệ An
Fanpage: Bệnh viện Đa khoa TTH Vinh
Trực cấp cứu 24/7: 0976.295.115
Điện thoại CSKH: 0948.66.22
